Σφραντζής, Γεώργιος

Βυζαντινός ιστορικός των χρόνων της άλωσης (Κωνσταντινούπολη 1401 - Κέρκυρα μετά το 1478). Μετά τις μέτριες μάλλον σπουδές του μπήκε στην υπηρεσία του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, τον οποίο ακολούθησε και στο Μιστρά, όταν ο νεαρός τότε Κωνσταντίνος έγινε Δεσπότης του Μοριά (1427-49). Αλλά και ως αυτοκράτορας ο Κωνσταντίνος (1449-53) χρησιμοποίησε συχνά το Σ. σε διοικητικές θέσεις και διπλωματικές αποστολές. Κατά την άλωση της Πόλης ο Σ. και η οικογένεια του αιχμαλωτίστηκαν από τους Τούρκους. Μετά την εξαγορά της ελευθερίας του ο Σ. κατάφυγε στην Πελοπόννησο (στην αυλή του τελευταίου δεσπότη Θωμά Παλαιολόγου) κι αργότερα (1460) στην Κέρκυρα, όπου το 1468 έγινε μοναχός με το όνομα Γρηγόριος. Εκεί έγραψε το Χρονικό του που σώθηκε με δύο μορφές: μια σύντομη, γνωστή ως Chronicon minus, και μια πολύ εκτενέστερη (Chronicon majus). Το minus έχει μορφή περιληπτικών σημειώσεων και καλύπτει τα ιστορικά γεγονότα της περιόδου 1413-77. Για το majus, που αναφέρεται στην περίοδο 1261-1478, οι γνώμες των ειδικών είναι διχασμένες: άλλοι το θεωρούν εντελώς πλαστό κείμενο, που το χάλκευσε με βάση το minus και άλλες πηγές ο λόγιος μητροπολίτης Μονεμβασίας Μακάριος Μελισσηνός γύρω στα 1570, και άλλοι δέχονται ότι τμήματα μόνο του majus αποτελούν μεταγενέστερες συνθήκες. Κριτική έκδοση και των δύο μορφών του Χρονικού του Σ. δημοσίευσε τελευταία ο V. Grecu (1966).